امواتی - اضطراب در کودکان | علائم، دلایل و روش‌های درمان خانگی و روان‌شناختی

اضطراب در کودکان | علائم، دلایل و روش‌های درمان خانگی و روان‌شناختی

مقدمه

اضطراب در کودکان بخشی از رشد طبیعی روانی است، اما وقتی از حدی فراتر می‌رود، می‌تواند مانع از عملکرد طبیعی، یادگیری، و تعاملات اجتماعی کودک شود. این مقاله به بررسی کامل اضطراب کودک، نشانه‌ها، دلایل روان‌شناختی و روش‌های درمانی می‌پردازد تا والدین و مربیان آگاهانه با این چالش برخورد کنند.

اضطراب در کودکان چیست؟

اضطراب در کودکان حالتی از نگرانی، ترس یا دل‌واپسی بیش از حد نسبت به موقعیت‌ها، جدایی‌ها یا اتفاقاتی است که ممکن است واقعی یا خیالی باشند. اگرچه تجربه گاه‌به‌گاه اضطراب طبیعی است، اما اضطراب مزمن نیاز به توجه ویژه دارد.

نشانه‌های اضطراب در کودکان

🔹 علائم جسمی

دل‌درد یا سردرد بدون علت پزشکی

تپش قلب یا عرق‌کردن زیاد

بی‌قراری و بی‌خوابی

تهوع یا استفراغ هنگام استرس

🔹 علائم رفتاری

اجتناب از مدرسه یا فعالیت‌های اجتماعی

گریه‌های مکرر و چسبیدن به والدین

عصبانیت یا زودرنجی

نیاز مکرر به اطمینان گرفتن

🔹 علائم عاطفی

نگرانی شدید از آینده یا بیماری

ترس از تنها ماندن

احساس بی‌کفایتی یا ترس از اشتباه

انواع اضطراب در کودکان

اضطراب جدایی: ترس از جدا شدن از والدین یا مراقب اصلی

اضطراب اجتماعی: ترس از حضور در جمع یا صحبت با دیگران

اضطراب عملکردی: ترس از امتحان یا انجام فعالیتی خاص

فوبیاهای خاص: ترس شدید از اشیا یا موقعیت‌های خاص مانند تاریکی، حیوانات یا آسانسور

اختلال اضطراب فراگیر (GAD): نگرانی مزمن درباره مسائل مختلف زندگی

دلایل اضطراب در کودکان

سبک تربیتی والدین (سختگیرانه یا بیش‌حمایتی)

تجربه‌ اتفاقات استرس‌زا مانند طلاق یا مرگ نزدیکان

مشکلات در مدرسه یا روابط اجتماعی

عوامل ژنتیکی یا سابقه اضطراب در خانواده

مصرف بیش از حد رسانه‌ها یا محتوای ترسناک

نبود امنیت روانی یا عاطفی در خانه

درمان اضطراب در کودکان

✅ درمان روان‌شناختی (با مشاوره متخصص)

رفتاردرمانی شناختی (CBT): مؤثرترین روش درمان اضطراب کودک

آموزش مهارت‌های آرام‌سازی

درمان بازی‌محور (Play Therapy) برای کودکان کم‌سن

آموزش مدیریت نگرانی‌ها و افکار منفی

✅ درمان خانگی و حمایتی

گوش دادن بدون قضاوت به کودک

ساختن برنامه‌های منظم خواب، بازی و تغذیه

استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مثل نفس عمیق

تقویت عزت نفس کودک از طریق تشویق و موفقیت‌های کوچک

کاهش درگیری‌ها و تنش‌های خانوادگی در حضور کودک

آموزش داستانی یا بازی‌درمانی درباره احساسات

بیشتر بدانیم

راهکارهای کاهش استرس و اضطراب

چه زمانی باید به روانشناس کودک مراجعه کرد؟

وقتی اضطراب باعث غیبت از مدرسه یا انزوای شدید می‌شود

در صورت ادامه علائم بیش از ۴ هفته

اگر کودک دچار وحشت شبانه، کابوس مکرر یا حمله پانیک می‌شود

زمانی که اضطراب با رفتارهای پرخاشگرانه یا افسردگی همراه است

راهکارهای پیشگیری از اضطراب در کودکان

ایجاد ارتباط امن عاطفی بین والد و کودک

آموزش احساسات و نام‌گذاری هیجانات

پرهیز از ترساندن یا تهدیدهای تربیتی

فراهم کردن فضای بازی، خلاقیت و گفت‌وگوی روزانه

الگوسازی والدین در مدیریت استرس

چکار کنیم کودکمان مضطرب نشود؟

در ابتدا باید نشانه های کودک مضطرب را بشناسید. معنی اضطراب عبارت است از : واکنش طبیعی روح و جسم ما به شرایط غریبه و ناآشنایی که در آن قرار میگیریم. کودکان هم وقتی در شرایط سخت قرار می گیرند مضطرب می شوند، آشفتگی و ناآرامی و علائم جسمانی مثل تپش قلب در کودکان و هم بزرگسالان یکسان است. ممکن است همه ما در شرایطی دچار اضطراب شویم اما نگرانی ما از اضطراب در کودکان خیلی بیشتر است برای بررسی اضطراب در کودکان و علت های آن، نشانه ها و راه درمان بهتر است به روانشناسان متخصص و مشاورین مراجعه کنید.

اضطراب در کودکان به چه شکلی میباشد؟

اضطراب معمولا یکی از هیجاناتی است که افراد دارند مثل : احساس خوشحالی - ناراحتی و عصبانیت. شایع ترین هیجان مشکل ساز «اضطراب» می باشند. اضطراب میتواند ژنتیکی باشد یعنی ژن اضطراب در پدر و مادر می تواند وجود داشته باشد و به کودک به ارث برسد و کودک به همان میزان اضطراب داشته باشد و همچنین هیچ ربطی به اصول تربیتی ندارد. این نوع اضطراب به این صورت است که افراد از چیزهایی که به نوعی برایشان ناآشناست ترس دارند و دچار اضطراب می شوند.

این فکر و خیال که نکند من نتوانم عملکرد مناسبی داشته باشم یا از پس این ماجرا بربیایم و یا برایم خطری در پیش داشته باشد همه ی اینها باعث اضطراب می شود.

نشانه های کودک مضطرب:

دو نوع نشانه وجود دارد: بدنی و ذهنی ، که در سنین مختلف متفاوت نیست. نشانه بدنی مثلا : کودک قلبش تند می زند. تند تند نفس می زند ممکن است عرق بریزد و دست ها و پاهایش بلرزد و نتواند حرف بزند یا فشار خونش بالا برود. یکسری هم علامت ذهنی دارد: حسن اضطراب و دلشوره و آن چیزی که به لحاظ روانی احساس اضطراب می کند. اگر هر کدام را کم کنیم می تواند اضطراب را کاهش داد. مثلا اگر فردی که تپش قلب دارد دارویی مانند پرانول برایش تجویز شود که تپش قلب را کم کند. عملا باعث می شود اضطرابش پائین بیاید که حتما داروها باید تجویز پزشک باشد.

سوال مهم و متداولی که از مشاورین می شود: آیا کودکی که دچار اضطراب می شود تظاهرات بالینی مشخصی دارد؟ بله یک کودکی که رنگش میپرد. یا دست و پایش میلرزد. یکی میگوید حالم دارد بهم می خورد یا دست و پایش یخ زده یا به پدر و مادرش میچسبد و … از این علامت ها می توان فهمید که این کودک دچار اضطراب شده.

اضطراب در کودکمان را نزد روانشناس درمان کنیم یا روانپزشک؟

در هنگام مراجعه با چنین کودکانی ابتدا فرد باید نزد روانشناس ویزیت شود در صورت نیاز به روانپزشک مراجعه کند. آیا کودکان خجالتی میتوانند کودکانی مضطرب باشند؟ با اضطراب اجتماعی بیشتر آشنا شویم. اضطراب اجتماعی چیست ؟ این موضوع میتواند ژنتیکی باشد و جز اضطراب اجتماعی محسوب می شود. حتی بعضی کودکان جلوی برخی افراد حرف نمی زنند و سکوت می کنند اما در جای دیگر حرف می زنند و اتفاقا پر حرف هستند اینها همه به اضطراب اجتماعی برمیگردد و نیاز به درمان و مشاور دارد. چون در صورت بی توجهی در کودک نهادینه می شود. داوای والدین و اضطراب در کودک / مشا‌ور :مهتاب گل آبادی. دعوای والدین میتواند کودک را نگران کند و این موضوع باعث اضطراب کودک می شود و نباید اصلا والدین جلوی کودک دعوا کنند. پس والدین عزیز جلوی کودک اصلا دعوا نکنید. دعوای والدین جلوی کودک یکسری اثر مستقیم و یکسری اثر غیر مستقیم می گذارد. والدین باهم دعوا می کنند و کودک احساس ناامنی میکند حالا فکر می کند کانون خانه را از دست میدهد اولا که اصلا نباید این اتفاق جلوی کودک بیفتد حالا اگر این اتفاق افتاد باید به کودکانمان بگوئیم نگران نباش و آن موضوع تمام شد و ماحالا باهم آشتی هستیم. تمام مشکلات و اتفاقاتی که باعث می شود اضطراب در کودکانمان رشد کند را باید مهار کنیم برای مقابله با این مشکل بهتر است از مشاورین و روانشناسان متخصص کمک بگیریم.

شما نیز برای مشاوره و درمان و جلوگیری از اضطراب در کودک به شماره تلفن09025935988 تماس حاصل نمائید.

نتیجه‌گیری

اضطراب در کودکان امری جدی ولی قابل درمان است. با آگاهی، توجه به علائم، و استفاده از روش‌های صحیح روان‌شناختی و حمایتی، می‌توان دنیای کودکان را امن‌تر و آرام‌تر ساخت. والدین آگاه، مهم‌ترین عامل در پیشگیری و درمان اضطراب کودک هستند.